Wat is een onderneming zonder ondernemer? Dat vraag ik mij weleens af. Dan moeten de managers ondernemen. Maar kunnen ze dat? Zijn zij daar ook op geselecteerd? De Dikke Van Dale omschrijft een ondernemer als: “organisator en leider van het productieproces”. Dat klinkt als muziek in de oren van een manager. Maar een ondernemer onderneemt, is stoutmoedig, investeert voor eigen rekening en risico , weet tevens waar het geld te verdienen is. Dit zijn hele specifieke competenties die niet iedereen standaard bezit.

Van Ondernemer naar Manager

In mijn carrière heb ik het verschil tussen een ondernemer en manager van dichtbij meegemaakt. Zo was mijn 1e werkgever een ondernemer pur sang. Maar de groei van zijn bedrijf zorgde ervoor dat hij niet meer alle beslissingen op zijn onderbuikgevoel kon nemen. Tot aan 50 miljoen ging het nog wel, maar boven de 100 miljoen omzet werd het lastiger. Toen zijn bedrijf verdubbelde in omzet door een overname die hij op gevoel maakte, raakte hij de controle over het bedrijf kwijt. Ik denk dat een goede financiële rapportage hem had kunnen helpen. Dan had hij keuzes kunnen maken op basis van juiste en transparante cijfers.

Van Manager naar Ondernemer

Een manager die ook ondernemer moet zijn, is een grotere uitdaging dan het lijkt. Natuurlijk is het goed mogelijk om een intelligent persoon op de winkel te laten passen. Maar is hij ook in staat om de winkel vooruit te helpen? In de praktijk komt het regelmatig voor dat zo’n winkel uiteindelijk achteruit gaat. Ondernemen gaat niet meer op gevoel, maar alleen nog op cijfers. Of erger, de manager denkt dat hij ook een goede ondernemer is en neemt te grote risico’s. Dan blijkt dat het “voor eigen rekening en  risico” filter ontbreekt.  Met als mogelijk gevolg, waardevermindering van de onderneming.

Kostenreductie versus meerwaarde

Het verhogen van het rendement gaat bij managers vaak op basis van kostenbesparingen in plaats van extra waarden toevoegen. Regelmatig wordt de strategie van een succesvolle concurrent gekopieerd en vist men in dezelfde vijver.

Op zich logisch, want zo worden managers ook opgeleid. Hun schoolboeken staan vol met analyses over waarom een bepaalde ondernemer succesvol is geweest. En welk model je in welke situatie moet toepassen. Die theorie kan best een aanvulling zijn, maar waarden toevoegen is ook voor een groot gedeelte gebaseerd op gevoel.

Blue Ocean Strategie

Heel interessant vind ik de Blue Ocean strategie. Tijdens mijn studie aan INSEAD in Frankrijk volgde ik een presentatie van de oprichters van het Bleu Ocean instituut. Dat heeft mijn ogen geopend. De Blue Ocean strategie is gebaseerd op succesvolle ondernemers die vooral op gevoel hun droom probeerden te verwezenlijken. De Fransen hadden onze André Rieu als voorbeeld. Deze ondernemer ging bijna failliet omdat hij altijd zijn “kasteel” over de wereld meesleepte. Veel managers zouden op die kosten bespaard hebben, maar voor Rieu kon het publiek alleen worden betoverd met het volledige plaatje. Inclusief kasteel en hofhouding.

Start met “ondernemen”

Je kunt nog zoveel goede boeken hebben gelezen, dat wil nog niet zeggen dat je zelf ook een goed boek kunt schrijven. Het succes van een onderneming hangt voor een groot deel af van het vermogen om te ondernemen. Of anders gezegd, om waarde te creëren. De competentie “ondernemen” is dan ook belangrijk voor succesvolle managers. Zorg dat je ervaring opdoet en kijk in je directe werkomgeving hoe je waarde kunt toevoegen.

Dat gaat meestal met kleine stapjes. Verwacht niet dat je direct de kip met gouden eieren uitvindt. Probeer eerst maar eens de gewone eieren met meer marge te verkopen.